Według ekspertów, w ostatnich latach nawet co trzecie zawarte małżeństwo ulega rozpadowi. Wiele par w takich sytuacjach decyduje się na definitywne i formalne zakończenie związku poprzez rozwód polubowny. Takie postępowanie pozwala na uniknięcie długotrwałego, kosztownego procesu. Omawiamy kroki, które należy podjąć, aby przeprowadzić rozwód za porozumieniem stron, a także wszelkie ważne aspekty, na które warto zwrócić uwagę.
Na czym polega rozwód bez orzekania o winie?
Proces, w którym małżonkowie uzgadniają między sobą warunki rozstania, takie jak podział majątku, opiekę nad dziećmi oraz alimenty, nazywany jest rozwodem za porozumieniem stron lub rozwodem polubownym. Jeszcze przed rozpoczęciem postępowania żona i mąż przedstawiają swoje propozycje formalnego rozwiązania związku oraz negocjują, aż do uzgodnienia wszystkich istotnych kwestii. W tym postępowaniu najwięcej pracy wykonuje się jeszcze przed wizytą na sali sądowej – stanowiska małżonków powinny być tożsame.
Gdy strony są zadowolone z uzgodnień, jedna z nich składa pozew. Sąd po rozpatrzeniu dokumentów i ewentualnym przesłuchaniu stron orzeknie rozwód polubowny. To proces, który jest szybszy oraz mniej kosztowny, niż rozwód z orzekaniem o winie jednego z małżonków. Nie wiąże się również z tak dużym stresem czy komplikacjami. Dlatego też, zgodnie ze statystykami, takie postępowanie jest w Polsce najczęściej wybierane. Sąd na rozprawie rozwodowej za porozumieniem stron odstąpi od ustalenia, kto jest winny rozpadowi związku.
Jak wziąć rozwód polubowny?
Jak wspominaliśmy na początku, w przypadku rozwodu, w którym obie strony mają zgodne stanowiska, większości ustaleń dokonuje się przed rozpoczęciem rozprawy. Nie oznacza to jednak, że takie postępowanie jest łatwe. Wymaga spełnienia kilku istotnych formalności oraz podjęcia odpowiednich kroków. Krótko je teraz opiszemy.
1. Porozumienie między małżonkami
Przede wszystkim, żona i mąż muszą dojść do porozumienia co do warunków rozwodu. Ustalają polubowny podział majątku po rozwodzie, jakie alimenty zostaną zapłacone oraz jakie warunki będą obowiązywać w kwestii opieki nad dziećmi. Już na tym etapie warto zgłosić się do prawnika, który przeanalizuje indywidualną sytuację danej osoby, podpowie, na co szczególnie zwrócić uwagę, pomoże w mediacjach i wyjaśni, czego trzeba spodziewać się podczas postępowania. Pomoże również w przygotowaniu pozwu lub odpowiedzi na pozew o rozwód bez orzekania o winie.
2. Zebranie niezbędnych dokumentów
Tzw. szybki rozwód wymaga sporządzenia lub zebrania szeregu dokumentów, do których zaliczamy:
- pozew rozwodowy i odpowiedź na pozew,
- porozumienie małżeńskie i rodzicielskie (jeśli para ma dzieci),
- odpis zupełny aktu małżeństwa i odpisy skrócone urodzenia małoletnich dzieci (jeśli para ma dzieci),
- umowa majątkowa małżeńska (jeśli została zawarta).
W sytuacji, w której strony nie są zgodne co do wysokości alimentów na dzieci, wymagane będą również wszelkie faktury, rachunki i inne dokumenty, pomagające ustalić koszt utrzymania podopiecznych.
3. Przygotowanie pozwu rozwodowego
Po ustaleniu wszystkich warunków i sporządzeniu porozumienia, jeden z małżonków składa pozew o rozwód bez orzekania o winie. Przygotowanie takiego dokumentu bez błędów formalnych i spełniającego odpowiednie kryteria zwykle wymaga wsparcia doświadczonego prawnika. Pozew musi zawierać kilka kluczowych informacji.
Przede wszystkim, trzeba umieścić w nim dane pozwanego i powoda, czyli imiona, nazwiska, PESEL-e oraz miejsca zamieszkania. Pozew o rozwód za porozumieniem stron powinien również zawierać datę i miejsce sporządzenia, a także informacje, do którego sądu jest kierowany. Druga część dokumentu to treść samego wniosku o rozwód. By przyspieszyć całą procedurę i nie komplikować postępowania, należy zaznaczyć w niej, że wnosi się o rozwiązanie małżeństwa bez orzekania o winie.
Pozew powinien także obejmować uzasadnienie, w którym należy wskazać przyczyny trwałego rozpadu małżeństwa oraz określić czas rozpadu więzi duchowej, fizycznej i gospodarczej. Jeśli para posiada dzieci, w dokumencie powinny zostać określone kwestie ich utrzymania (wysokość alimentów) oraz opieki nad nimi. Podczas sporządzania pozwu o rozwód polubowny nie warto korzystać z gotowych wzorów, dostępnych np. w internecie. Mogą one zawierać liczne błędy formalne, które wymagają poprawek i powodują opóźnienia w postępowaniu. O wiele lepszym rozwiązaniem jest przygotowanie pozwu we współpracy z prawnikiem.
4. Sprawa rozwodowa za porozumieniem stron
Po złożeniu pozwu i otrzymaniu od małżonka odpowiedzi na pozew, zawierającej zgodę na rozwód, zostanie wyznaczony termin rozprawy. Jest to krótkie i nieskomplikowane postępowanie, które często rozstrzyga się już podczas pierwszego spotkania przed wymiarem sprawiedliwości.
Sąd podczas rozprawy zada pytania o przebieg małżeństwa, aktualną sytuację między żoną i mężem oraz ustalenia związane z rozwodem bez orzekania o winie. Zapozna się również z przedstawionym wnioskiem i dokumentami. Jeśli wszystko będzie w porządku, nastąpi krótka narada, a po niej sąd wyda wyrok, ustanawiając rozwód polubowny. Decyzja ta uprawomocnia się w terminie 7 dni.
Jak wygląda polubowny podział majątku po rozwodzie?
Warto podkreślić, że rozwód za porozumieniem stron to prawdopodobnie najlepszy (najszybszy i najtańszy) sposób rozwiązania kwestii majątkowych przy zakończeniu związku. Trzeba jednak zauważyć, że nie zawsze jest to możliwe – sąd nie musi decydować w tej sprawie w toku postępowania. Polubowny podział majątku po rozwodzie będzie możliwy tylko w sytuacji, w której jego przeprowadzenie nie spowoduje nadmiernej zwłoki.
Oznacza to, że kwestie majątkowe między małżonkami muszą być dokładnie ustalone jeszcze przed rozpoczęciem sprawy rozwodowej. W tym celu precyzyjnie określa się składniki majątku wspólnego, ich wartość oraz to, do kogo trafią po rozwodzie bez orzekania o winie. Trzeba zadbać o to, by sąd nie miał w wymienionych aspektach żadnych wątpliwości. Jeśli okaże się, że polubowny podział majątku po rozwodzie nie jest możliwy podczas pierwszej rozprawy, konieczne będzie założenie innej sprawy lub skorzystanie z usług notariusza, co jest bardziej kosztownym rozwiązaniem.
Ile trwa i ile kosztuje rozwód bez orzekania o winie?
W Polsce sądy wciąż zmagają się z dużą ilością postępowań. Jednak rozwód polubowny można uzyskać w naprawdę krótkim czasie. Wyznaczenie terminu rozprawy, w zależności od sądu, trwa zazwyczaj do kilku miesięcy. Jeśli małżonkowie sporządzili odpowiednie porozumienie i nie ma między nimi niezgody w wymienionych wcześniej kwestiach, cały proces może zakończyć się już na pierwszej rozprawie. Postępowanie nieco komplikuje posiadanie dzieci, gdy potrzebne mogą być m.in. dodatkowe zeznania świadka.
Rozwód bez orzekania o winie to nie tylko oszczędność czasu i nerwów. Takie postępowanie oznacza również niższe wydatki, niż w przypadku sprawy z orzeczeniem winy. Koszty będą obejmować przede wszystkim opłatę sądową w wysokości 600 zł. Warto jednak podkreślić, że w przypadku porozumienia stron, po zakończeniu postępowania do powoda wróci kwota 450 zł (300 zł od sądu i 150 zł od małżonka). Do dodatkowych wydatków można zaliczyć m.in.:
- wynagrodzenie prawnika,
- koszty negocjacji i mediacji pełnomocników,
- ewentualne koszty opinii biegłych sądowych,
- opłaty za odpis wyroku,
- koszty polubownego podziału majątku po rozwodzie.
Oczywiście wymienione koszty są zmienne – będą zależeć od skomplikowania sprawy, indywidualnych decyzji małżonków oraz porozumienia między nimi. Z reguły im większa zgoda i łatwiejsze postępowanie dla obu stron, tym wydatki związane z polubownym rozwodem są niższe.