Alimenty to jeden z podstawowych obowiązków, jaki ma każdy rodzic wobec swojego dziecka. Za jego niewypełnianie grożą surowe konsekwencje, łącznie z karą pozbawienia wolności. Nie oznacza to, że rodzic musi płacić alimenty dokładnie w takiej wysokości, jak zażąda tego drugi z rodziców bądź samo dziecko. Wszystko zależy od okoliczności przewidzianych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz ich odniesienia do realiów życia rodzica i dziecka. To oznacza, że z powodzeniem można ubiegać się obniżenie alimentów. Jak to zrobić?
Jak obniżyć alimenty? Najważniejsze wskazówki
Odpowiedź na pytanie, jak obniżyć alimenty możliwa jest dopiero wówczas, gdy ustalimy, czym w ogóle są świadczenia alimentacyjne rodziców względem swoich dzieci. Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu przez rodzica dziecku środków utrzymania i wychowania. Dlatego w alimentach nie chodzi tylko o miesięczną wpłatę określonej sumy pieniędzy na rzecz dziecka, a w praktyce najczęściej do rąk tego z rodziców, z którym dziecko na co dzień zamieszkuje. Również ważne jest dbanie o wychowanie dziecka i spędzanie z nim czasu.
W związku z tym Kodeks rodzinny i opiekuńczy dopuszcza, aby obowiązek alimentacyjny był realizowany – w całości lub w części – poprzez osobistą opiekę nad dzieckiem. Jednak z tego rozwiązanie również najczęściej korzysta ten z rodziców, z którym dziecko mieszka. Drugi musi płacić świadczenia alimentacyjne w ustalonej wysokości. Warto pamiętać, że alimenty trzeba płacić do czasu, aż dziecko będzie w stanie utrzymać się samodzielnie. Tym samym obowiązek alimentacyjny nie wygasa automatycznie wraz z uzyskaniem przez dziecko pełnoletności. Choć jeżeli po ukończeniu 18. roku życia dziecko nie dokłada starań, aby móc utrzymywać się samemu, to rodzic ma prawo uchylić się od obowiązku alimentacyjnego. W końcu jego zakres zawsze musi odpowiadać aktualnej sytuacji dziecka. Zmiana sytuacji, w jakiej znajduje się dziecko, powinna powodować zmianę wysokości należnych mu alimentów.
Kiedy zmniejszenie alimentów jest możliwe?
Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowią, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Dlatego na wysokość sumy pieniędzy, jaką co miesiąc rodzic ma obowiązek wpłacać z tytułu alimentów mają wpływ z jednej strony usprawiedliwione potrzeby dziecka, z drugiej zaś możliwości zarobkowe rodzica. Przy czym chodzi tu o same możliwości, a nie o to, czy i ile rodzic zarabia. Zawsze jednak jeżeli potrzeby dziecka bądź finansowe możliwości rodzica się zmniejszają, powinno nastąpić obniżenie alimentów.
Zmniejszenie alimentów może mieć miejsce, np. gdy dziecko kończy uczęszczanie na zajęcia dodatkowe, otrzymuje jakiś majątek (przykładowo w drodze spadku lub darowizny) bądź stypendium, rozpoczyna jakąkolwiek pracę. Obniżenie alimentów nierzadko wynika z urodzenia się rodzicowi kolejnego dziecka. Wówczas musi on łożyć również na jego utrzymanie, co z kolei ogranicza jego zdolności finansowe. Zmniejszenie alimentów niekiedy wiąże się także z pogorszeniem się stanu zdrowia rodzica, które utrudnia mu bądź wręcz uniemożliwia normalne zarobkowanie, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami i doświadczeniem.
Obniżenie alimentów – rodzice mogą się dogadać
W sprawach o alimenty zawsze najprostszym rozwiązaniem jest samodzielne ustalenie ich wysokości przez samych rodziców. Nie ma potrzeby, aby o tym kto i w jakiej wysokości będzie płacił alimenty decydował sąd rodzinny. Ugoda rodziców może rozwiązać ten problem – także w przypadku zmniejszenia alimentów. Choć tego rodzaju rozwiązania zdarzają się rzadko, to zawsze warto spróbować tego sposobu na obniżenie alimentów. Jeżeli nie przyniesie on spodziewanego skutku, to rodzic, który chce płacić mniej na dziecko, musi złożyć do sądu wniosek o obniżenie alimentów. Jak go przygotować?
Wniosek o obniżenie alimentów
Wniosek o obniżenie alimentów składa się do sądu rodzinnego, a więc do jednego z wydziałów sadu rejonowego, w którym rozpoznaje się sprawy z zakresu prawa rodzinnego. Rodzic może wybrać sąd, w którego rejonie sam mieszka, ma prawo skierować sprawę także do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania drugiego z rodziców. Wniosek o obniżenie alimentów musi spełniać wszystkie wymagania przewidziane dla pisma procesowego. Należy w nim podać dane powoda i pozwanego, oznaczyć sąd, jednoznacznie wskazać na żądanie obniżenia alimentów oraz odpowiednio je uzasadnić. We wniosku tym należy podać dowody, jakie mają zostać przeprowadzone w sprawie. Zawsze działa tu prosta reguła: im lepiej zostanie napisany wniosek o obniżenie alimentów, tym większe szanse na to, że zostanie on uwzględniony przez sąd.
Przygotowując wniosek o obniżenie alimentów, bardzo ważną kwestią jest zadbanie o to, aby już z jego treści jednoznacznie wynikało, że alimenty faktycznie powinny zostać obniżone. Sąd w żadnym razie nie może się tego domyślać, a w uzasadnieniu trzeba precyzyjnie wskazać wszystkie okoliczności świadczące na rzecz konieczności obniżenia alimentów. Koniecznie więc należy się odnieść do tego, jak zmniejszyły się usprawiedliwione potrzeby dziecka bądź możliwości zarobkowe rodzica. Niewykluczone jest także, że w sprawie zachodzą obydwie z tych przesłanek.
Co po złożeniu wniosku o obniżenie alimentów?
Złożenie w sądzie wniosku o obniżenie alimentów uruchamia sprawę cywilną. W jego trakcie możliwość zajęcia stanowiska zyskuje drugi z rodziców, a sąd przeprowadza dowody przedstawione przez każdą ze stron. W zależności od wyniku postępowania dowodowego wniosek może zostać oddalony przez sąd lub uwzględniony (w całości lub w części). Nie ma więc gwarancji, że rodzi domagający się zmniejszenia alimentów uzyska to, czego chciał. Powinien jednak zawsze naprawdę dobrze przygotować się do takiej sprawy. Wówczas jego szanse rosną – zwłaszcza wtedy, gdy reprezentuje go zawodowy prawnik od spraw rodzinnych.