W Polsce władza rodzicielska może być w różnym stopniu regulowana przez sąd. Dobrym przykładem jest ograniczenie kontaktów z dzieckiem. To jeden z najtrudniejszych i najbardziej emocjonalnych problemów, z jakimi rodzice mogą się zmierzyć. Taka decyzja zazwyczaj oznacza, że rodzic traci prawo do codziennego widzenia się ze swoim potomkiem. Trzeba jednak podkreślić, że interwencja organu sprawiedliwości zazwyczaj nie jest bezpodstawna. Wyjaśniamy, na czym dokładnie polega ograniczenie kontaktu oraz omawiamy przesłanki i konsekwencje takiego rozwiązania. Odpowiadamy również na pytanie, czy rodzic może odwrócić ten stan.
Czym jest ograniczenie kontaktu?
Warto podkreślić na początek, że zarówno rodzice, jak i dzieci mają prawo oraz obowiązek utrzymywania między sobą kontaktów. Jeśli dziecko z jakiegoś powodu przebywa stale wyłącznie u ojca lub matki, rodzicie powinni ustalić między sobą sposób kontaktowania się z podopiecznym, kierując się dobrem dziecka. Gdy na tym polu pojawiają się komplikacje i konflikty, sprawą może zająć się sąd opiekuńczy.
Ograniczenie kontaktu to rodzaj orzeczenia sądowego, które reguluje sposób kontaktowania się rodzica z dzieckiem. W takiej sytuacji osoba małoletnia pozostaje pod opieką drugiego rodzica bądź innego opiekuna (np. rodziny zastępczej). Co istotne, omawiane ograniczenie może zostać ustanowione jedynie decyzją sądu, który w takich sprawach kieruje się przede wszystkim dobrem dziecka – nie może o tym rozstrzygać ojciec lub matka.
Dobro dziecka, z punktu widzenia prawa, oznacza, że każde działanie lub decyzja dotycząca dziecka powinna być podejmowana w jego najlepszym interesie. Przy podejmowaniu decyzji o ograniczeniu kontaktów sąd opiekuńczy bierze pod uwagę różne czynniki, takie jak: potrzeby dziecka, jego bezpieczeństwo, dobrostan emocjonalny i fizyczny, a także relacje z rodzicami i innymi ważnymi osobami w jego życiu.
W jakich sytuacjach sąd może ograniczyć kontakt z dzieckiem?
Wszczęcie postępowania w sądzie opiekuńczym może nastąpić na wniosek jednego z rodziców lub z urzędu. Ograniczenie kontaktów z dzieckiem to decyzja, która jest wydawana, gdy wymiar sprawiedliwości uzna, że kontakt ten jest szkodliwy dla dobra osoby małoletniej. Przykłady sytuacji, w których może zostać wydane takie postanowienie, to np.:
- przemoc domowa,
- uzależnienie rodzica od alkoholu lub narkotyków,
- nieodpowiedzialne zachowanie,
- demoralizujący wpływ,
- ignorowanie potrzeb dziecka,
- nieumiejętność zapewnienia mu bezpieczeństwa.
Ograniczenie kontaktów z dzieckiem może być częściowe lub całkowite. W tym drugim przypadku mówimy o wyłączeniu kontaktów – taka decyzja prowadzi do sytuacji, w której ojciec lub matka w żaden sposób nie mogą wchodzić w interakcję z podopiecznym.
W jaki sposób sąd opiekuńczy ogranicza kontakty z dzieckiem?
Warto podkreślić, że ograniczenie kontaktu nie musi oznaczać kompletnego zakazu spotykania się z dzieckiem. Tego typu rozwiązanie przybiera różne formy, w zależności od decyzji sądu. Może on m.in.:
- zakazać spotykania się z dzieckiem,.
- zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu,
- zarządzić, że kontakty będą odbywać się tylko pod nadzorem drugiego rodzica lub wskazanej przez sąd osoby trzeciej,
- zarządzić, że rodzic ma prawo do kontaktów tylko w określonych dniach lub godzinach,
- ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się na odległość,
- zakazać porozumiewania się na odległość (np. za pomocą telefonu, komunikatorów online itp.).
Czy ograniczenie kontaktów z dzieckiem może zostać zniesione?
Rodzic, którego kontakty z dzieckiem zostały ograniczone, może podjąć różne działania, aby poprawić sytuację, a następnie przedstawić przed sądem swoje argumenty. Może na przykład przejść terapię lub leczenie, znaleźć stabilną pracę i zapewnić bezpieczne mieszkanie, a także udowodnić, że jest zdolny do opieki nad osobą małoletnią. Jeśli rodzic podejmie odpowiednie kroki i sąd uzna, że sytuacja uległa poprawie, ograniczenie kontaktów z dzieckiem może zostać zmienione lub całkowicie zniesione.