Kiedy słyszymy o alimentach, to najczęściej myślimy o określonej kwocie pieniędzy, które w każdym miesiącu dany rodzic musi wpłacać na utrzymanie swojego dziecka – najczęściej na konta drugiego z rodziców, z którym dziecko po rozwodzie na co dzień zamieszkuje. Tymczasem pojęcie alimentów ma o wiele szerszy zakres, a ich dokładna wysokość zależy od szeregu różnych czynników – przekładających się także na możliwości ich obniżenia. W jaki więc sposób obniżyć alimenty?
Co to są alimenty? Wyjaśnia prawnik
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym obowiązek alimentacyjny to inaczej obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania, który obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Rzeczywiście w praktyce najczęściej spotyka się alimenty na dziecko, w ramach których rodzic jest zobowiązany zarówno do dbania o materialną stronę jego utrzymania (a więc o „dostarczanie środków utrzymania”), jak i o odpowiednie wychowanie („dostarczanie środków wychowania”). Przy czym warto pamiętać, że alimenty na dziecko nie są w żaden sposób związane z rozwodem czy z faktem pozostawania kiedykolwiek przez rodziców w związku małżeńskim. Stąd na rodzicach spoczywa obowiązek alimentacyjny bez względu na tego rodzaju okoliczności.
W każdym razie alimenty – mówiąc ogólnie – odnoszą się do relacji pomiędzy członkami rodziny, a konkretnie pomiędzy rodzicami i dziećmi (czyli krewnymi w linii prostej) oraz rodzeństwem. Jeżeli w ramach tych relacji ktoś nie będzie miał środków niezbędnych do swojego utrzymania, ma prawo żądać ich od swoich najbliższych. Jednak zawsze konieczne jest spełnienie określonych warunków, aby takie żądanie mogło zostać uwzględnione przez sąd. Tym samym obniżenie alimentów również dopuszczalne jest w ściśle określonych okolicznościach. Tylko, gdy one zaistnieją, pozew o zniesienie alimentów okaże się sukcesem.
Od czego zależy wysokość alimentów? Najważniejsze czynniki
Zanim jednak odpowiemy na pytanie jak obniżyć alimenty, warto przeanalizować, od czego w ogóle zależy ich wysokość. Kodeks rodzinny i opiekuńczy reguluje to prostą zasadą: uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. Przy czym rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Jednak rodzice mają prawo złożyć pozew o zniesienie alimentów, dzięki któremu uchylą się od alimentów względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. W takim wypadku wniosek o zniesienie alimentów ma duże szanse powodzenia przed sądem.
To, jak obniżyć alimenty jest ściśle związane z pojęciem niedostatku, w którym musi się znaleźć ubiegający się o tego rodzaju świadczenia, aby móc je otrzymać. Chodzi tu o takie sytuacje, w których uprawniony do alimentów nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Tym samym obniżenie alimentów, a nawet zupełne uwolnienie się od obowiązku alimentacyjnego, możliwe jest wówczas, gdy osoba która znajdowała się w niedostatku już się w nim nie znajduje, bądź jego poziom zmniejszył się. Jest to kluczowe zagadnienie w każdej sprawie alimentacyjnej.
Wysokość, a tym samym obniżenie alimentów, zależy także od możliwości zarobkowych zobowiązanych do ich uiszczania. Jednak trzeba pamiętać, że ustawodawca ma tu na myśli możliwości zarobkowe, a nie faktyczny poziom miesięcznej wypłaty. Jeżeli więc uprawniony do alimentów – biorąc pod uwagę m.in. jego doświadczenie zawodowe czy poziom wykształcenia – mógłby zarabiać więcej, sąd ma prawo ustalić alimenty.
Z tego względu pozew o obniżenie alimentów może zostać złożony zawsze wtedy, gdy sytuacja majątkowa zobowiązanego do ich pokrywania uległa takiemu pogorszeniu, że nie ma on możliwości wywiązywania się z tego obowiązku bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i swojej rodziny. Jak więc złożyć pozew o obniżenie alimentów?
Pozew o obniżenie alimentów – o czym pamiętać?
Pozew o obniżenie alimentów należy złożyć w sądzie rodzinnym – a więc w praktyce w wydziale rodzinnym sądu rejonowego – właściwym ze względu na miejsce zamieszkania powoda lub pozwanego. Mówiąc inaczej osoba, która ubiega się o obniżenie alimentów, ma prawo sama wybrać, czy uda się do sądu właściwego ze względu na swoje miejsce zamieszkania, czy też złoży pozew w sądzie właściwym dla osoby, na rzecz której płaci alimenty.
Pozew o obniżenie alimentów musi spełniać wszystkie warunki, jakie przepisy prawa przewidują dla pisma procesowego. Trzeba więc oznaczyć w nim strony (powoda i pozwanego), sąd do którego pozew jest kierowany, sformułować wyraźne żądanie obniżenia alimentów, a całość pisma opatrzyć datą i podpisem. Koniecznie należy także wymienić wszystkie załączniki oraz złożyć pozew w odpowiedniej ilości odpisów. Nie wolno zapomnieć także o jego opłaceniu. W przeciwnym razie pozew nie zostanie merytorycznie rozpoznany do czasu uzupełnienia przez powoda tego braku formalnego. Wniosek o zniesienie alimentów również rządzi się tymi prawami
Jak udowodnić, że alimenty powinny zostać obniżone?
Odpowiadając na pytanie, jak obniżyć alimenty należy podkreślić, że w praktyce bardzo dużo zależy od tego, jak zostanie przygotowany pozew o ich obniżenie oraz w jaki sposób zobowiązany do regulowania alimentów przeprowadzi postępowanie przed sądem. Po prostu im lepiej i z większym profesjonalizmem zostaną przeprowadzone te czynności, tym większe szanse na zwycięstwo. Zawsze należy zwrócić szczególną uwagę na udowodnienie przed sądem okoliczności, które uprawniają do żądania obniżenia alimentów – w tym zwłaszcza pogorszenia się sytuacji majątkowej zobowiązanego oraz jej polepszenia się po stronie uprawnionego. Warto w pierwszym rzędzie skorzystać tu z dokumentów poświadczających stosowne zdarzenia, np. zwolnienie z pracy czy obniżenie poziomu miesięcznych dochodów.