Rozwód to obok unieważnienia małżeństwa jedyny sposób na formalne zakończenie związku małżeńskiego. Jednak w Polsce małżonkowie nie mogą rozwieść się jedynie na podstawie swojego oświadczenia. Konieczne jest wydanie wyroku rozwodowego przez sąd, do czego może dojść jedynie po przeprowadzeniu postępowania cywilnego. Postępowanie to rozpoczyna skuteczne złożenie pozwu w sądzie. Kiedy można złożyć taki dokument oraz jakie warunki musi on spełnić?
Kiedy dopuszczalny jest pozew rozwodowy?
Oczywiście do rozwodu może dojść z bardzo różnych przyczyn. Zdrada, nałogi czy zwyczajne wypalenie się uczyć pomiędzy małżonkami to najczęściej spotykane okoliczności prowadzące do rozwodu. Jednak, aby rozwód był możliwy, okoliczności te muszą spełniać wymagania określone w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Zgodnie z jego przepisami sąd orzeka rozwód, gdy pomiędzy małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Bez tego wyrok rozwodowy nie będzie mógł zostać wydany. Czym więc jest „trwały i zupełny” rozpad pożycia?
Pod tym pojęciem rozumie się ustanie wszelkich więzi łączących małżonków – zarówno tych o charakterze ekonomicznym, jak i gospodarczym i uczuciowym. Kiedy więc małżonkowie – przykładowo – mieszkają osobno, a przynajmniej nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, nie utrzymują ze sobą intymnych kontaktów, nie łączą ich więzi uczuciowe, to możemy uznać, że nastąpił trwały i zupełny rozpad pożycia małżeńskiego. Jednocześnie stan ten musi mieć charakter nieodwracalny, przez co rozumie się brak szans na odbudowę bliskich relacji między małżonkami. Tym samym pozew rozwodowy staje się zasadny dopiero wtedy, gdy małżeństwo definitywnie rozpadło się.
Rozwód z orzeczeniem o winie czy bez orzekania o winie?
W sprawach rozwodowych, po ustaleniu, że doszło do rozpadu pożycia małżeńskiego, ważną kwestią jest ustalenie, czy małżonkowie chcą rozwodu z orzekaniem, czy bez orzekania o winie. Jest to niezwykle istotna decyzja, i to z wielu względów. Przede wszystkim należy pamiętać, że orzeczenie o winie może przełożyć się m.in. na zakres obowiązku alimentacyjnego pomiędzy małżonkami, sposób podziału majątku wspólnego czy ustalenie sposobu opieki nad wspólnymi dziećmi.
Poza tym sprawa o rozwód z orzeczeniem o winie trwa o wiele dłużej, niż ten bez takiego orzekania. Wynika to z faktu, że ustalając, który z małżonków i w jakim zakresie jest winny rozpadu pożycia sąd musi przeprowadzić właściwe dowody. W praktyce w grę wchodzi przede wszystkim przesłuchiwanie świadków oraz zapoznanie się z nagraniami czy zapisami rozmów z komunikatorów. Na to zaś potrzeba czasu, który – biorąc pod uwagę kolejki w sądach i obciążenie ich pracą – może wynosić nawet kilka lat. Czas ten jest uzależniony m.in. od kolejki obowiązującej w danym sądzie.
Jednocześnie w polskim prawie zasadą jest orzekanie o winie w wyroku rozwodowym. Rozwód bez orzekania o winie może nastąpić tylko wówczas, gdy wyrażą na to zgodę obydwaj małżonkowie. W przypadku różnicy zdań, co do tej kwestii, sąd będzie musiał rozstrzygnąć, kto i w jakim zakresie jest odpowiedzialny za rozpad pożycia małżeńskiego. Dlatego przygotowując wniosek rozwodowy trzeba przemyśleć jaki ma się stosunek do zagadnienia orzekania o winie. Wówczas można postawić sobie pytanie, jak napisać pozew o rozwód? Jest to niezwykle istotne zagadnienie, gdyż zawsze pozew rozwodowy musi spełniać warunki określone przez prawo.
Jak napisać pozew o rozwód?
Pozew o rozwód jest pismem procesowym, dlatego jego struktura jest sformalizowana a przepisy prawa jasno określają elementy, które muszą się znaleźć w tym piśmie. Przede wszystkim trzeba w nim podać dane powoda – a więc strony inicjującej proces – oraz pozwanego. Ważną kwestią jest również oznaczenie sądu, do którego kierowany jest pozew. Sprawy rozwodowe zawsze są rozpoznawane w sądzie okręgowym. Co do zasady właściwym jest sąd, w okręgu którego małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania, pod warunkiem, że przynajmniej jeden z małżonków nadal zamieszkuje w tym okręgu.
Pozew o rozwód musi zawierać jednoznaczny wniosek o rozwiązanie małżeństwa poprzez rozwód. Najlepiej od razu sprawdzić, czy w wyroku ma być rozstrzygnięta kwestia winy. Natomiast w uzasadnieniu pozwu rozwodowego trzeba krótko przedstawić historię związku oraz wykazać, że doszło do nieodwracalnego rozpadu pożycia. W uzasadnieniu wskazuje się także dowody, jakie powód chce przeprowadzić w sprawie. Do pozwu należy dołączyć takie dowody, jak zdjęcia, filmy bądź screeny oraz dane świadków wraz z ich adresami zamieszkania. Jeżeli sąd nie będzie mógł skontaktować się ze świadkami, to po prostu ich nie wezwie do stawiennictwa w sprawie.
Ile kosztuje sprawa rozwodowa?
Pozew o rozwód podlega opłacie. W przypadku rozwodu z orzekaniem o winie opłata ta wynosi 600 zł, natomiast bez orzekania o winie 300 zł. Jeżeli jednak powód będzie żądał orzeczenia o winie, ale ostatecznie rozwód zakończy się bez takiego orzeczenia, to połowa opłaty zostanie zwrócona. Do tego należy doliczyć inne koszty postępowania, jak np. konieczność przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego – o ile oczywiście taki dowód zostanie przeprowadzony. Tym samym ostateczna wysokość kosztów sprawy rozwodowej zależy od okoliczności konkretnego przypadku.
Osobną kwestią jest wynagrodzenie pełnomocnika. Przepisy prawa nie wymagają, aby w sprawie o rozwód korzystać z pomocy adwokata lub radcy prawnego. Jednak ich wsparcie jest bardzo ważne i zdecydowanie ułatwia przeprowadzenie całej procedury. W sprawach rozwodowych duże znaczenie ma prawidłowe stosowanie prawa oraz powoływanie przed sądem właściwych argumentów. Bez specjalistycznej wiedzy prawniczej jest to bardzo trudne, stąd większość rozwodzących się małżonków korzysta z usług zawodowego prawnika. Jego wynagrodzenie jest przedmiotem indywidualnych uzgodnień. Jeżeli zaś małżonek nie ma środków na opłacenie prawnika, to mają prawo skorzystać z pomocy prawnej z urzędu. Wówczas muszą złożyć do sądu stosowny wniosek, w którym m.in. opiszą swoją sytuację materialną.