Ochrona pracownika przed zwolnieniem, w czasie trwania L4, to złożone zagadnienie. Z jednej strony Kodeks pracy chroni chorych pracowników, utrudniając ich zwolnienie. Jednak rozwiązanie stosunku pracy w okresie zwolnienia lekarskiego nie jest w ogóle wykluczone. Może do niego dojść w ściśle określonych warunkach, na które składa się przede wszystkim staż pracy u danego pracodawcy oraz czas przebywania na L4. W jaki dokładnie sposób ustawodawca uregulował kwestię ochrony przed zwolnieniem chorego pracownika?
Zwolnienie lekarskie a ochrona przed wypowiedzeniem
Inna kwestia – zwolnienie lekarskie a ochrona przed wypowiedzeniem – to z pewnością jeden z ważniejszych tematów dla wszystkich pracodawców i pracowników. Jak wiadomo, w życiu zdarzają się różne sytuacje. Standardowo każdy chory pracownik powinien skorzystać z L4 – zarówno dla własnego dobra, jak i całej załogi przedsiębiorstwa. Jednak ten medal ma także drugą stronę. Zwolnienia lekarskie nierzadko są nadużywane, a długotrwała nieobecności pracownika z powodu choroby destabilizuje funkcjonowanie zakładu pracy. Ustawodawca bierze natomiast pod uwagę i prawa pracownika, i pracodawcy.
Ochrona przed wypowiedzeniem w czasie L4 została uregulowana przede wszystkim w art. 41 Kodeksu pracy. Zgodnie z tym przepisem pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Tym samym regułą jest, że w czasie zwolnienia lekarskiego pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, gdy pracownik przebywa na L4 na tyle długo, że ustawodawca po prostu zezwala na wypowiedzenie umowy o pracę. O jaki okres chodzi?
Ochrona przed wypowiedzeniem nie zawsze działa w czasie choroby
Obliczając, kiedy kończy się ochrona przed wypowiedzeniem w czasie zwolnienia lekarskiego, trzeba pamiętać o tym, że dokładny czas tejże ochrony zależy od stażu pracy pracownika u danego pracodawcy. Pierwszy przypadek dotyczy pracownika zatrudnionego u określonego pracodawcy przez okres krótszy niż sześć miesięcy. Wówczas pracownik może zostać zwolniony już po trzech miesiącach korzystania z L4. Co więcej – zwolnienie to może nastąpić bez zachowania okresu wypowiedzenia, a więc w praktyce natychmiast, w dniu otrzymania przez pracownika dokumentu z wypowiedzeniem umowy o pracę.
Inne zasady odnoszą się do pracowników posiadających co najmniej sześciomiesięczny staż pracy u danego pracodawcy lub tych, których niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową. W takich okolicznościach pracodawca ma prawo zwolnić pracownika, jeżeli jego niezdolność do pracy z powodu choroby trwa dłużej, niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące. Jednocześnie również w tym przypadku w grę wchodzi zwolnienie z pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia.
Wyjątki istotne dla ochrony przed wypowiedzeniem
Analizując wskazane powyżej mechanizmy prawne odnoszące się do ochrony chorego pracownika przed zwolnieniem, trzeba pamiętać o pewnych szczegółowych zasadach. Przede wszystkim powyższe przepisy nie mają zastosowania w razie nieobecności pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem – w okresie pobierania z tego tytułu zasiłku, a w przypadku odosobnienia pracownika ze względu na chorobę zakaźną – w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku.
Ponadto pracodawca zawsze traci możliwość rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności. Jeżeli zaś pracownik, po wyzdrowieniu, ale w ciągu sześciu miesięcy od zwolnienia, zgłosił gotowość do podjęcia pracy, to pracodawca – w miarę swoich możliwości – powinien go zatrudnić.
Zwolnienie lekarskie w okresie wypowiedzenia – o czym pamiętać?
Osobnym zagadnieniem jest zwolnienie lekarskie w okresie wypowiedzenia. Jak wiadomo, w tym czasie pracownik zachowuje wszystkie swoje uprawnienia. Co prawda pracodawca może zezwolić mu na nieprzychodzenie do pracy i niewykonywanie obowiązków pracowniczych, ale zawsze w okresie tym należy mu się wynagrodzenie oraz urlop. Ma także prawo do korzystania z L4. Oczywiście jedynie do czasu trwania okresu wypowiedzenia. Później, mówiąc kolokwialnie, ewentualna choroba pracownika przestaje być sprawą jego – byłego już – pracodawcy.
Ponadto w okresie wypowiedzenia w standardowy sposób rozlicza się wynagrodzenie należne pracownikowi na L4. Tym samym przez pierwsze 33 dni choroby otrzymuje on świadczenia od pracodawcy. W dalszym okresie – o ile pracownik nadal kontynuuje zwolnienie lekarskie – otrzymuje zasiłek chorobowy z ZUS. Warto podkreślić, że w polskim prawie istnieją przepisy pozwalające pracownikowi na pobieranie tego zasiłku także po rozwiązaniu stosunku pracy. Dotoczy to maksymalnie 182 dni od ustania stosunku pracy, czyli od upływu okresu wypowiedzenia.