Który ze współmałżonków powinien odpowiadać za poszczególne zobowiązania finansowe? Sprawa wydaje się być prostą, jeżeli małżonków obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej. Co jeżeli w danym związku małżeńskim zastosowania znajduje ustrój wspólności majątkowej, co jeśli dojdzie do rozwodu? Jaki wpływ na konieczność spłacania zobowiązań finansowych ma zgoda i wiedza współmałżonka na temat ich zaciągania? Czy powód zaciągania długów wpływa na to, kto ma je spłacać?
Kto ma obowiązek spłacać zobowiązania zaciągnięte wspólnie przez małżonków w trakcie trwania związku małżeńskiego?
Jeśli małżonkowie wspólnie zaciągną zobowiązanie np. oboje złożą podpisy pod umową kredytu, wtedy to oboje są zobligowani do jego spłacania. Wierzyciel może żąda uregulowania należności zarówno z majątku wspólnego małżonków jak i z majątku osobistego któregokolwiek z nich. Wynika to z faktu, iż zarówno mąż jak i żona są dłużnikami z uwagi na podpisaną wspólnie umowę.
Co się dzieje w wypadku, kiedy małżonek zawrze umowę np. dotyczącą kredytu sam, a co gdy dokona tego za wiedzą i zgodą drugiego współmałżonka?
W takiej sytuacji dłużnikiem jest wyłącznie małżonek podpisujący umowę. Jednakże fakt wyrażenia zgody przez drugiego małżonka na podjęcie zobowiązania, wywiera znaczny wpływ na uprawnienia wierzyciela. Chcąc uregulować zobowiązanie, będzie on mógł sięgać w nie tylko do majątku osobistego małżonka będącego dłużnikiem, ale też do całego majątku wspólnego małżonków. Zatem, mimo tego, że tylko jeden małżonek jest dłużnikiem, wierzyciel może żądać zwrotu należności z całego majątku wspólnego przysługującego zarówno mężowi jak i żonie.
Kto odpowiada za zobowiązania podjęte przez jednego z małżonków bez wiedzy i zgody drugiego?
Jeśli jeden ze współmałżonków zaciągnie pożyczkę bez wiedzy drugiego, wtedy tylko on sam ma status dłużnika. Wierzyciel będzie mógł żądać zwrotu należności jedynie z majątku osobistego dłużnika. Częstokroć jednak osobisty majątek małżonka jest bardzo skromny. Zdarza się tak, że najbardziej wartościowe przedmioty tworzą majątek wspólny małżonków. Czy w takiej sytuacji wierzyciel może żądać pokrycia zobowiązania z majątku wspólnego? Odpowiedź brzmi, tak, ale tylko w ograniczonym zakresie. Wierzyciel będzie mógł np. zająć na poczet długu wynagrodzenie za pracę dłużnika.
Co dzieje się, kiedy jeden z małżonków samodzielnie zaciągnie pożyczkę, chcąc wykorzystać ją do wspólnych celów, np. dla opłacenia czynszu za mieszkanie zajmowane przez całą rodzinę?
Według art. 30 § 1 KRO oboje małżonkowie są jednakowo odpowiedzialni za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny. Jest to wyjątek od zasad opisanych powyżej. Zwykłe potrzeby rodziny dotyczą bezsprzecznie spraw związanych z codzienną egzystencją, jak chociażby opłaty za mieszkanie, zakup żywności czy opłacenie wizyty lekarskiej dziecka. Wierzyciel może żądać uregulowania takich zobowiązań zarówno z majątków osobistych małżonków, jak i z ich majątku wspólnego.
Kto przejmuje odpowiedzialność za długi w razie rozwodu?
W chwili orzeczenia rozwodu między małżonkami przestaje obowiązywać ustrój wspólności majątkowej. Przedmioty objęte wspólnością małżeńską stają się teraz zwykłą współwłasnością, której podziału można żądać w czasie rozprawy sądowej. Co się jednak dzieje z długami pochodzącymi z czasu trwania związku małżeńskiego? Jeśli małżonkowie zaciągnęli jakieś zobowiązanie wspólnie to po rozwodzie każde z nich w dalszym ciągu pozostaje dłużnikiem. Wierzyciel będzie mógł więc żądać uregulowania należności zarówno z majątku osobistego byłej żony, jak i majątku osobistego byłego męża. Sytuacja przedstawia się zgoła odmiennie, kiedy to dług został zaciągnięty przez jednego z małżonków za zgodą albo bez zgody drugiego. Wtedy to dłużnikiem zarówno przed jak i po rozwodzie jest jedynie jeden małżonek. Wierzyciel może żądać zwrotu długu wyłącznie z majątku tego z byłych małżonków, który zawarł z nim umowę. Nie może więc sięgać do majątku byłego małżonka, który nie jest jego dłużnikiem.